OSI (Open Systems Interconnection) modelini ISO (International Organization for Standardization) geliştirmiştir. Amaç iki bilgisayar arasındaki iletişimin nasıl olacağını tanımlamaktır. 1978 yılında ilk defa ortaya çıkarılan bu standard 1984 yılında yeni bir düzenleme yardımıyla OSI (Open System Interconnect) referans modeli olarak yayınlanmıştır.

OSI, çeşitli üreticilerin ürünlerinin bağlanabileceği bir ağ için, bir sektör etkinliği olarak ortaya çıkmıştır. OSI Modeli herhangi bir donanım ya da bilgisayar ağı tipine göre değişiklik göstermemektedir. OSI Modelinin amacı ağ mimarilerinin ve protokollerinin bir ağ ürünü bileşeni gibi kullanılmasını sağlamaktır. OSI modeli 7 katmana ayrılmıştır.

OSI 7 Katmanı:

• 

Fiziksel (Physical) Katmanı

Veri Bağlantısı (Datalink) Katmanı

Ağ (Network) Katmanı

İletim (Transport) Katmanı

Oturum (Session) Katmanı

Sunum (Presentation) Katmanı

Uygulama (Application) Katmanı

Katmanlar Arasındaki İlişki

Her bir katmanın görevi bir üst katmana servis sağlamaktır. İki bilgisayar arasındaki iletişimde katmanlar sırasıyla iletişim kurarlar; eş düzeydeki katmanlar aslında doğrudan iletişim kurmazlar ancak aralarında sanal bir iletişim oluşur.

Fiziksel Katman: Verileri kablolu veya kablosuz fiziksel aktarımının yapıldığı katmandır. Sadece sinyal geçişi sağlayan cihazlar (CAT Kablo, Fiber Kablo, Hub) bu katmanda bulunmaktadır.

Örnek Protokoller; ISDN, RS-232, EIA-422, RS-449, EIA-485, …

Veri Bağlantı Katmanı: Fiziksel adreslemesini yaparak sıradaki katmana aktarır. Bu katmanda çalışan cihazlar Verileri, Fiziksel adreslerle eşleştirilir. Bu işlem bir tablo vasıtasıyla saklanır. Bu tabloya göre veri iletişimi sağlanır.

Örnek Protokoller; Ethernet, HDLC, Wi-Fi, Token ring, FDDI, PPP, …

Ağ Katmanı: Gelen verileri, IP adresleme yaparak sıradaki katmana aktarır. Bu katmanda verileri geldiği ve iletileceği IP adresleri bellidir. Bu IP adresleri, Fiziksel adreslerle eşleştirilir. Bu işlem bir tablo vasıtasıyla saklanır. Bu tabloya göre yönlendirme işlemleri gerçekleştirilir.

Router ve Routing protokoller bu katmanda çalışır. Router protokol, bilgiyi paketlere çevirir ve bu paketlere bir başlık eklenir. Bu başlıkta bilgi kaynağının adresi ve gideceği adres bilgileri bulunur. IP protokolü burada çalışır.

Örnek Protokoller; IP, IPv4, IPv6, ICMP, ARP, IGMP, …

Taşıma Katmanı: Gelen verileri, Ağ paketi boyutunca parçalar ve sıradaki katmana aktarır. Ayrıca ağın servis kalitesi bu katmanda artırılır. (Qos – Quality of Service) Taşıma katmanı verinin uçtan uca iletimini sağlar. Verinin hata kontrolü ve zamanında ulaşıp ulaşmadığı kontrol edilir.

Örnek Protokoller; TCP, UDP, SCTP, DCCP, …

Oturum Katmanı: Oturum katmanında iki bilgisayardaki uygulama arasındaki bağlantının yapılması, kullanılması ve bitirilmesi işlemleri yapılır. Bir bilgisayar birden fazla bilgisayarlarla aynı anda iletişim içinde olduğunda, gerektiğinde doğru bilgisayarla konuşabilmesini sağlar. Bu, sunum katmanına yollanacak veriler farklı oturumlarla birbirinden ayrılarak yapılır.

Örnek Protokoller; NFS, SMB, ISO 8326, ISO 8327, ITU-T T.6299, …

Sunum Katmanı: Sunuş katmanının en önemli görevi yollanan verinin karşı bilgisayar tarafından anlaşılacak şekilde çevrilmesidir. Bu sayede farklı programların birbirlerinin verisini kullanabilmesi mümkün olur.

Sunum katmanı uygulama katmanına verileri yollar daha sonra bu katmanda verinin yapısı, biçimi ile ilgili düzenlemeler yapılır, verinin formatı belirlenir. Ayrıca verinin şifrelenmesi, açılması, sıkıştırılması da bu katmanda yapılır.

Örnek Protokoller; ISO 8822, ISO 8823, ISO 8824, ITU-T T.73, ITU-T X.409, …

Uygulama Katmanı: Uygulama katmanı bilgisayar uygulaması ile ağ arasında bir arabirim sağlar. OSI katmanları arasında sadece bu katman diğer katmanlara servis sağlamaz. Uygulamaların ağ üzerinde çalışması sağlanır.

Uygulama katmanı ağ servisini kullanacak olan programdır. Bu katman kullanıcıların gereksinimini karşılar.

Örnek Protokoller; HTTP, HTTPS, SMTP, FTP, TFTP, SSL, SSH, IRC, SNMP, SIP, …

Kaynaklar

• http://bidb.itu.edu.tr/seyir-defteri/blog/2013/09/07/osi-katmanlar%C4%B1
• http://www.networkbilgi.com/osi-referans-modeli-nedir/